خیلی از شما عزیزان از سزارین اختیاری پرسیده بودید و می‌خواستید بدانید که در چه زمانی پزشک اجازه انجام سزارین را به شما خواهد داد. آیا برای انجام سزارین راحتتر و ایمن‌تر باید مراقبت خاصی صورت پذیرد؟ در مقاله امروز از انواع زایمان‌ها و مخصوصا زایمان اختیاری اطلاعات دقیقی به شما خواهیم داد تا با کمک و مشورت پزشک زنان و زایمان خود بهترین تصمیم را برای پایان دادن به ۹ ماه بارداری خود بگیرید و نوزادی سالم به دنیا بیاورید.
فهرست مطالب
سزارین چیست؟
در ابتدای این مقاله، این اتفاق شیرین برایتان بگوییم، زایمان سزارین به نوعی عمل تولد به صورت غیر طبیعی می‌باشد. این عمل از طریق برش و با شکافتن پوست روی شکم و کنار زدن عضلات زیر آن و برش جداره رحم صورت می‌پذیرد. سپس جنین دلبند شما از رحم خارج می‌شود. با توجه به تمام مزایای زایمان طبیعی، گاهی ممکن است زایمان طبیعی برای سلامتی مادر و کودک مضر باشد. یا به دلیل جلوگیری از بروز برخی بیماری‌ها جراحی سزارین انجام شود. جهت انجام عمل سزارین پزشک متخصص زنان و زایمان باید شرایط و وضعیت مادر و جنین را بررسی نماید و سپس تصمیمات لازمه برای انجام این نوع از جراحی را بگیرد.
درخواست برای انجام زایمان سزارین در ایران سه برابر آمار جهانی است و در حدود ۳۰ الی ۴۰ درصد زایمان‌ها در ایران به این شکل انجام می‌گردد، در حالی که طبق آمار ثبت شده جهانی، تنها ۱۰ درصد از زایمان‌های انجام شده به شیوه سزارین است و بیشتر از زایمان طبیعی استقبال می‌شود.
انواع زایمان
همانطور که می‌دانید زایمان به دو طبیعی و سزارین انجام می‌شود.
زایمان سزارین در دو نوع صورت می‌پذیرد :
– سزارین به صورت برنامه ریزی شده
– سزارین اورژانسی
سزارین برنامه ریزی شده
همانطور که از نامش پیداست به‌صورت اختیاری و بر اساس توافق بین متخصص زنان و مادر انجام می‌گردد. به همین دلیل سزارین اختیاری نامیده می‌شود. در این نوع از زایمان، از ماه‌های قبل پزشک شما یک تاریخ تخمین زده شده را برای زایمان‌تان اعلام می‌کند. گاهی پیش می‌آید که شما قصد زایمان واژینال را داشتید اما کمی‌قبل از زایمان طبیعی پزشک تصمیم می‌گیرد که سزارین برای شما و کودک شما بهترین گزینه است. گاهی ممکن است این تصمیم را از چند هفته، چند روز یا حتی چند ساعت قبل از اینکه زایمان انجام شود، بگیرد. مهم حال خوب و سلامت مادر و نوزاد است که با تشخیص به موقع اتفاق می‌افتد.
سزارین اورژانسی
سزارین اورژانسی زمانی اتفاق می‌افتد که زایمان باید فوری انجام گردد تا هم از سلامت مادر و هم از نوزاد مطمئن شد.
تفاوت اصلی عمل سزارین برنامه ریزی شده با سزارین اضطراری
بیشتر سزارین‌های برنامه‌ریزی شده با بی حسی موضعی یا منطقه‌ای (بیهوشی) انجام می‌شود. این بدان معناست که مادر در طول عمل بیدار خواهد بود. ولی درد نخواهد داشت. بی حسی موضعی معمولاً از طریق تزریق ستون فقرات انجام می‌شود. زمان اثرگذاری آن ممکن است کمی طول بکشد. برای جراحی اورژانسی، زمان و جزئیات وضعیت مادر، همراه با سیاست‌های بیمارستان، می‌تواند نوع بیهوشی را تحت تأثیر قرار دهد. پزشک و متخصص بیهوشی ممکن است تصمیم بگیرند که زمان لازم برای تزریق ستون فقرات وجود دارد یا ممکن است مادر از قبل اپیدورال داشته باشد که به آماده سازی جراحی کمک می‌کند.
با این حال، بسته به فاکتورهای متعدد، ممکن است بیهوشی عمومی دریافت کند، از داروهای تزریقی و استنشاقی استفاده گردد. برای اینکه مطمئن شوند که در حین جراحی مادر بدون درد است. این تصمیم اجازه می‌دهد تا برش جراحی با سرعت بیشتری اتفاق بیفتد. گرچه با این نوع بیهوشی دیگر مادر نمی‌تواند در طی مراحل بیدار باشد.
تفاوت دوم، ممکن است در نحوه برشی باشد که در حین جراحی استفاده می‌شود. در جراحی غیر اضطراری معمولا برش به صورت افقی (بیکینی) انجام می‌شود. با این حال ، در طی یک عمل جراحی اضطراری که در آن سلامت کودک شما نیاز به توجه فوری دارد، ممکن است جراح تصمیم بگیرد که از یک برش عمودی روی رحم شما استفاده کند تا سریعتر به کودک شما برسد. این نوع برش ممکن است در موارد زایمان زودرس و همچنین به دلیل چسبندگی ناشی از جراحی‌های قبلی یا فیبروم که ممکن است در مسیر رحم باشد، لازم باشد. باز هم، این موضوع به شرایط نوزاد و مادر بستگی دارد.
چرا ممکن است مادر به عمل سزارین و یا سزارین اورژانسی نیاز داشته باشد؟
دلایلی که ممکن است مادر به سزارین اضطراری نیاز داشته باشد نیز متفاوت از دلایلی است که می‌تواند سزارین به صورت برنامه‌ریزی شده انجام دهد. اساساً، سزارین اورژانسی به این معنی است که نوزاد با خروجی برنامه‌ریزی شده همکاری نمی‌کند یا تصمیم می‌گیرد که قبل از سزارین برنامه‌ریزی شده یا برنامه‌ریزی نشده بیرون بیاید. همچنین ممکن است به این معنی باشد که سلامتی مادر نگران کننده است و انتظار برای پیشرفت زایمان گزینه درستی نیست.
در اغلب مواقع، مادر یا پزشک نمی‌تواند کاری کند که نیاز به سزارین اورژانسی را تغییر دهد و انجام سزارین برای شما یا کودک شما از زایمان واژینال مطمئن‌تر است. موارد زیر چندین دلیل برای وقوع این اتفاق است:
کار شما پیشرفت نمی‌کند.
زایمان متوقف شده یکی از رایج ترین دلایل سزارین است. اگر دهانه رحم شما به اندازه کافی باز نشود، با وجود انقباضات شدید در طی چند ساعت، زایمان متوقف رخ می‌دهد.
کودک شما در پریشانی است.
اگر ارائه دهنده خدمات بهداشتی شما نگران تغییر در ضربان قلب کودک شما است، ممکن است سزارین اورژانسی بهترین گزینه باشد.
کودک یا نوزادان شما در وضعیت غیر طبیعی قرار دارند.
اگر پاها یا باسن او ابتدا وارد کانال زایمان شود (بریچ) یا اگر کودک ابتدا در پهلو یا شانه قرار گیرد (عرضی)، سزارین ممکن است ایمن‌ترین روش برای زایمان نوزاد باشد.
اگر دو قلو و یا چند قلو باردارید
اگر دوقلو حمل می‌کنید و کودک اصلی در وضعیت غیرطبیعی قرار دارد یا سه قلو یا تعداد بیشتری کودک دارید، به احتمال بسیار زیاد به سزارین نیاز است.
مشکلی در جفت شما وجود دارد.
اگر جفت دهانه رحم شما را پوشش دهد (جفت سرراه)، برای زایمان سزارین توصیه می‌شود.
بند ناف افتاده.
اگر حلقه بند ناف از دهانه رحم جلوتر از کودک شما بریزد، ممکن است سزارین انجام شود.
شما نگران سلامتی خودتان هستید.
در صورت داشتن یک مشکل جدی مانند بیماری قلبی یا مغزی و یا در صورت ابتلا به عفونت تبخال دستگاه تناسلی در زمان زایمان انسداد مکانیکی اگر فیبروئید بزرگی در انسداد کانال زایمان ، شکستگی لگن به شدت جا به جا شده یا کودکتان دچار بیماری شده باشد که می‌تواند باعث بزرگ شدن بیش از حد غیرمعمول سر (هیدروسفالی شدید) شود، زایمان به صورت سزارین انجام شود.
در گذشته جراحی سزارین داشته‌اید.
بسته به نوع برش رحم و سایر عوامل، ممکن است پزشک یک سزارین را تکرار کند.
مراقبت‌های بعد از عمل سزارین
با رعایت این چند نکته بهبودی پس از سزارین را سریعتر نمایید.
مادر با زایمان سزارین به نسبت زایمان طبیعی و واژنی به مدت زمان بیشتری برای بهبودی و به اصطلاح سرپا شدن نیاز خواهد داشت. در ساعات اولیه به دلیل وجود مواد بیهوشی در بدن مادر، ممکن است کمی‌حالت سرگیجه و تهوع داشته باشد. همچنین اغلب خانم‌ها پس از زایمان برای چند ساعت سوند دارند تا در ادرار کردن راحتتر باشند. بنابراین شاید پایین آمدن از تخت برایشان دشوار باشد.
با سپری کردن روز اول زایمان، در روز بعد از جراحی، بهتر است مادر با کمک یکی از همراهان خود و یا پرستار به آرامی‌از تخت بلند شده و داخل اتاق کمی قدم بزند. تحرک داشتن مادر به بهبود گردش خون، پیشگیری از ایجاد لخته‌های خون و همچنین جلوگیری از یبوست کمک می‌نماید. حتی در زمانی که بر روی تخت دراز کشیده خوب است پاهای خود را بکشد و با چرخاندن مچ پا، به گردش خون در پاها کمک کند. راه رفتن و حرکت کردن برای بهبود سریعتر مادر امری ضروری است.
استراحت:
مادر پس از انجام هر نوع سزارینی همانند سایر جراحی‌های بزرگ، به استراحت و بهبودی نیاز خواهید داشت. او باید برای مدتی در رختخواب استراحت نماید و از بالا رفتن پله یا بلند کردن چیزهای سنگین اجتناب کند تا از وارد آمدن فشار زیاد به محل برش جلوگیری کند تا به بهبود سریعتر محل جراحت کمک گردد. بهتر است در هفته‌های اول، یکی از اقوام نزدیک مانند مادر، خواهر یا هر فردی که احساس نزدیکی بیشتری با مادر دارد، برای مراقبت از او و نوزادش کنارشان بماند.
بهبود محل جراحی ناشی از عمل سزارین
برش عمل سزارین ممکن است در ابتدا کمی بزرگ و برجسته به نظر می‌رسد. ولی بعد از گذشت چند هفته بهبود چشمگیری خواهد داشت. کم کم کوچک شده و با رنگ پوست هم رنگ می‌شود. برای اطمینان از آلوده نشدن ناحیه جراحی، باید بطور مداوم باندها را تعویض و محل برش را ضدعفونی کرد. احتمالاً برای جلوگیری از عفونت به دوز کمی از آنتی بیوتیک نیاز شود. اگر برای آرامش بیشتر و راحت ماندن مادر به داروهای ضد درد نیاز شود، تا زمانی که مصرف آن را قطع نکند، نمی‌تواند به نوزاد خود شیر دهد. بنابراین از پزشک در مورد زمان شیردهی بی خطر سوال کنید.
اگر در این مدت علائم زیر را مشاهده نمودید، حتما به پزشک مراجعه نمایید.
- دردهای ناگهانی شکمی و عدم بهبود آن
- بوی بد در واژن و ترشحات آن
- داشتن ترشح، تورم یا گرمی غیر طبیعی در قسمت برش جراحی
- داشتن تب حتی اگر به ظاهر عفونتی در قسمت جراحی دیده نشود.
- احساس درد یا سوزش در حین ادرار و…
خونریزی بعد از زایمان
رحم باید آنچه را که از حاملگی باقی مانده، بیرون بریزد. خونریزی داشتن پس از زایمان در حالتی طبیعی است که بطور روزانه کم و کمرنگ‌تر شود. این خونریزی واژنی معمولاً ۴ الی ۶ هفته طول خواهد کشید. در روزهای اول حجمش زیادتر است. ولی نباید بیش از ۶ هفته طول بکشد. اگر بعد از چهار الی پنج روز اول، حجم خونریزی شبیه به خون عادت ماهانه باشد و کم نشود یا پس از کاهش دوباره آغاز گردد، باید حتما با پزشک خود تماس گرفته و موضوع را بررسی نمایید.
تغذیه خوب و شیردهی موفق
مادر بلافاصله بعد از زایمان و در اتاق ریکاوری می‌تواند به نوزاد خود شیر دهد. در بیمارستان پرستاران با تجربه و مشاوران شیردهی به مادر کمک خواهند کرد تا در راحت‌ترین حالت ممکن و بدون آسیب دیدن و فشار به محل جراحی این کار را را به انجام رساند.
تغذیه خوب و صحیح مادر در ماه‌های پس از زایمان به همان اندازه مهم می‌باشد که در دوران بارداری بود.
در زمان شیردهی منبع اصلی تغذیه کودک، مادر است. بنابراین خوردن انواع غذاهای سالم و مقوی به سلامت کودک و خود مادر کمک می‌کند.
طبق تحقیقات صورت گرفته مصرف سبزیجات در هنگام شیر دادن باعث ایجاد طعم خوشایند در شیر مادر شده که موجب افزایش لذت کودک و رشد او می‌گردد. مادر باید برای تقویت شیر و جلوگیری از یبوست مایعات زیاد مخصوصا آب بنوشد.
آغاز فعالیت روزانه
همانطور که قبلا گفته شد فعالیت مادر باید از همان روز اول زایمان به آرامی و با چند قدم کوتاه و کم شروع شود. نباید در قدم زدن افراط شود. همچنین به مدت هشت هفته باید از انجام کارهای سنگین و برداشتن اجسامی سنگین‌تر از نوزادتان ممانعت شود. بعد از سپری شدن شش هفته، در صورت از بین رفتن عوارض عمل سزارین و با موافقت پزشک و تمایل خود یا همسرتان می‌توانید رابطه جنسی را با بهترین روش پیشگیری شروع نمایید.
اغلب خانم‌ها برای جلوگیری از زایمان یا عوارض احتمالی زایمان واژینال یا استفاده از سهولت زایمان برنامه‌ریزی شده، درخواست عمل سزارین می‌کنند. پیشنهاد ما به شما قبل از هر تصمیمی، مشورت با یک متخصص زنان و زایمان خوب و دلسوز و دریافت مشاوره از بهترین متخصص زنان است. اگر قصد دارید چند فرزند داشته باشید، در انتخاب نوع زایمان اول خود بیشتر دقت نمایید. زیرا زنانی که چندین برش جراحی سزارین دارند، بیشتر در معرض خطر مشکلات جفت و خونریزی شدید و عوارض دیگر آن قرار خواهند گرفت.
اگر برای بار اولین و یا حتی چندمین بار قصد بارداری دارید حتما با پزشک متخصص مشورت کنید تا بهترین تصمیم را برای شما و کودک عزیزتان بگیرید.
جهت دریافت مشاوره بارداری می‌توانید با شماره مطب دکتر آزاده رضایی تماس حاصل نمایید.
